بدون شک معماری یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بشر است که به کمک آن می‌تواند عوامل و مسائل بسیار زیادی را ابراز کند. از اهرام مصر گرفته تا سازه‌های ارزشمند تمدن یونان باستان، همه و همه یکی از اصلی‌ترین راه‌ها برای ابراز فرهنگ و نشان دادن آن به یکی از ملموس‌ترین اشکال ممکن بوده‌اند. در ۱۵۰ سال اخیر، فرم‌های هنری جدیدی در معماری پدید آمد که به صورت کاملا ملموسی نحوه دید ما را نسبت به فضاهای شهری‌مان تغییر داد و آن را بهبود بخشید. امروزه سعی و تلاش اکثر معماران بر این است که معماری قدیمی و تاریخی را با المان‌های معماری مدرن ترکیب کنند و سازه‌هایی با اشکال بسیار منحصربه‌فرد را خلق کنند و در زمینه معماری سبکی پیشرو را زبانزد کنند.
در حالی که قبول داریم که امروزه اکثر سازه‌های جدید از سبک‌های مدرن و به روز معماری بهره می‌برند، اما همچنان نباید از این مسئله چشم‌پوشی کرد که معماری در طول تاریخ از لحظه‌ای که پدید آمد و تا همین امروز، چندین و چند بار شکل خود را عوض کرده و سبک و سیاقی جدید به خود گرفته است. مطمئنا اگر شما یک گردشگر یا یک جهانگرد باشید، بد نیست که با سبک‌های مختلف معماری از گذشته تا به حال آشنایی داشته باشید و نشانه‌های اصلی برای تشخصیشان را بشناسید. قطعا دانستن مواردی به ظاهر ساده اما در عمل کاربردی برای تمایز دادن سبک‌های مختلف معماری از یکدیگر و تشخیص درست آنها در سفر باعث می‌شود تا با دستی پر به سفر بروید و از سوی دیگر با تجربیات بیشتری از سفرهای خود بازگردید.
اگر فرق میان انواع ستون‌ها را نمی‌دانید یا با انواع سازه‌ها آشنایی ندارید یا به طور کلی از نظر آکادمیک در این زمینه تا به حال مطالعه نداشته‌اید به هیچ وجه نگران نباشید؛ چرا که با یک سری مسائل و موارد خاص به سادگی قادر خواهید بود تا با یک نگاه به یک ساختمان و بنا سبک معماری آن را به درستی حدس بزنید یا زمان تقریبی ساخت آن را هم تخمین بزنید. پس در ادامه با قسمت اول از این سری مقاله همراه باشید تا با یکدیگر از زمان‌های دور و اولین سبک‌های شناخته شده از معماری شروع کنیم و به زمان حال برسیم. در ادامه سبک‌های مختلف بر اساس زمان و از گذشته تا به حال مرتب شده‌اند:
معماری کلاسیک (Classical)
دوره زمانی: ۸۵۰ پیش از میلاد تا ۴۷۶ پس از میلاد
به نحوی می‌توان گفت که سبک معماری کلاسیک مادر تمام سبک‌های معماری است. تناسبات زیبا و ظاهر باوقار و باشکوهی که در این سبک از معماری به کار گرفته شده است، زمینه را برای ایده‌های جدید و تحولات آینده فراهم ساخت. عبادتگاه‌های اصلی و سایر نقاط شاخص شهری در تمدن یونان باستان و تمدن روم ، به وسیله سبک معماری کلاسیک ساخته شده‌اند. آثار و نشانه‌های سبک معماری کلاسیک هم اکنون در اکثر شهرهای مهم و پایتخت‌های تمدن‌های نام برده دیده می‌شود که برای شناختن آن یک سری نشانه‌های شاخص وجود دارد.
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: سبک معماری کلاسیک را معمولا می‌توان به کمک یک سری نشانه شناخت که از مهم‌ترین آنها می‌توان به مواردی همچون: ساختمان‌های بزرگ و وسیع، به کار بردن طرح‌های خمیده یا گرد در ساختمان یا به طور کلی گرد بودن بنا، ستون‌ها و جداره‌هایی از بناهای شاخص که به صورت دستی کنده‌کاری شده‌اند و کنگره‌دار هستند و در بسیاری از موارد متعلقات زینتی خاصی که به آنها الحاق شده، است اشاره کرد.
این سبک را در کجا ببینیم: آمفی تأتر کولوسئوم و معبد پاتئون در رم و آکروپلیس در آتن از جمله مثال‌های بارز بناهایی هستند که از معماری کلاسیک در ساخت آنها استفاده شده است.
معماری روم شرقی (Byzantine)
دوره زمانی: ۳۳۰ تا ۱۴۵۳ میلادی
معماری روم شرقی یا بیزانس با بهره بردن از موزاییک‌های براق و گنبدهای فراوان، اکثر تمرکز خود را روی این مسئله گذاشت تا همگان را در زمان پدید آمدنش شگفت زده کند! قصرهای سلطنتی که در آن دوره با کمک معماری روم شرقی ساخته شده بود، با جزییات خیره کننده و تجملاتی خود و همچنین با سقف‌های بسیار بلند و گنبدهای فراوانش، هر شخصی را مجاب می‌کرد تا به این مسئله اعتراف کند که حاکمی که در این قصر سلطنتی زندگی می‌کند بسیار قدرتمند و ثروتمند است. لازم به ذکر است که مساجد و کلیسا های زیادی هم با کمک این سبک از معماری بنا شده‌اند.
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: روش تشخیص دادن سبک معماری روم شرقی کار چندان سختی نیست. فقط کافی است که به گنبدهای بسیار زیاد و جزییات تجملاتی بنا کمی دقت کنید تا متوجه شوید که بنا با کمک سبک معماری روم شرقی ساخته شده است.
این سبک را در کجا ببینیم: مسجد اباصوفیه در استانبول ، کلیسای جامع سینت مارکو در ونیز و کلیسای سکره کر در پاریس از جمله مهم‌ترین بناهایی هستند که با کمک سبک معماری روم شرقی ساخته شده‌اند.
معماری رمانِسک (Romanesque)
دوره زمانی: ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی
سبک معماری رومانسک یا رومی‌وار، یکی از سبک‌های معماری قرون وسطی است که معمولا سازه‌هایی که از این سبک تبعیت می‌کردند، بسیار بزرگ، سنگین وزن و در عین حال ساده بودند. در این بناها، دیوارها و بدنه بنا سنگین و ضخیم بودند در حالی که پنجره‌ها بسیار محدود و کوچک بودند و تزیینات داخلی بنا را چیزی فرای فرم‌های لوزی شکل و زیگزاگ تشکیل نمی‌داد!
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: فقط کافی است تا به دنبال ستون‌های ضخیم و بدنه گرد بگردید.
این سبک را در کجا ببینیم: برج پیزا، اکثر بناهای شهر سن جیمینیانو در ایتالیا و کلیسای جامع دورام در انگلستان از جمله اصلی‌ترین نقاط برای مشاهده بناهایی هستند که از سبک معماری رمانسک بهره می‌برند.
معماری گوتیک (Gothic)
دوره زمانی: قرن ۱۲ تا ۱۶ میلادی
سبک معماری گوتیک سبکی بود که پس از مدت‌ها یک پیشرفت و تغییر نسبتا اساسی را با خود به همراه آورد و به همگان نشان داد. این سبک از معماری که دستاورد اروپایی‌ها بود، ساختمان‌ها و بناهایی را به وجود آورد که بلندتر بودند، سبک‌تر بودند و از نسبت به دیگر سبک‌های معماری پیش از خود بسیار بیشتر خودنمایی می‌کردند. مهم‌ترین نشانه سبک گوتیک که بیشتر برای ساختن کلیساها از آن استفاده می‌شد، طاق‌های نوک تیزی بود که در بنا به کار می‌رفت. جذابیت این سبک از معماری به حدی بود که در اواسط قرن ۱۸ تا اواسط قرن ۲۰ میلادی، این سبک مجددا احیا شد و با قدرت بیشتری ظاهر شد و باز شاهد ساخت سازه‌هایی جدید با این سبک از معماری بودیم.
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: قوس‌ها و طاق‌های نوک تیز، ستون‌های باریک، مناره‌های مارپیچ و ستون‌های اصلی قوسی شکل از اصلی‌ترین ویژگی‌های سبک گوتیک هستند.
این سبک را در کجا ببینیم: کلیسای نوتردام پاریس کلیسای وست مینستر در لندن و کلیسای جامع کلن در آلمان از جمله مهم‌ترین بناهایی هستند که از سبک گوتیک در ساخت آنها استفاده شده است.
معماری رنسانس (Renaissance)
دوره زمانی: قرن ۱۴ تا ۱۷ میلادی (اروپا)
زمان اصلاح ظاهری فرا رسیده است! معماری کلاسیک و نشانه‌ها و قوانینش را به خاطر دارید؟ سبک معماری رنسانس با رعایت قوانین کلاسیک یونانی‌ها در هنر، به سبک معماری آنها ظاهری نو بخشید و به آن جانی دوباره داد. معماری رنسانس تناسبات معماری کلاسیک را حفظ کرد اما به طرز سخاوتمندانه و قابل توجهی به آن زیبایی بخشید و آن را مطابق با سلیقه زمان خودش احیا کرد. این سبک از معماری نسخه پیشرفته‌تر و صد البته زیباتر از معماری کلاسیک است.
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: ستون‌هایی با شکل معماری کلاسیک و سنگفرشها و گنبدهایی که نسبت به معماری کلاسیک بهبود بسیاری یافته‌اند از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های سبک معماری رنسانس هستند.
این سبک را در کجا ببینیم: کلیساهای جامع فلورانس و میلان، موزه لوور پاریس و کلیسای سن پیتر در رم از مهم‌ترین بناهایی هستند که در آن معماری رنسانس به چشم می‌خورد.
معماری باروک (Baroque)
دوره زمانی: ۱۶۰۰ تا ۱۷۵۰ میلادی
همزمان با رواج کلاه گیس‌های نمایشی و تجملی، سبکی از معماری پدید آمد که به طرز بسیار قابل توجهی تمرکز اصلی خود را بر روی جنبه‌های ظاهری و تزیینی بنا گذاشته بود. دوره باروک بیش از هر هر زمان دیگری المان‌های تزیینی بنا را به شکل کاملا دقیق و با جزییاتی استادانه به نمایش گذاشت. این سبک از معماری در اواخر قرن ۱۸ میلادی بسیار خوش درخشید و تک تک سطوح بناهایی که از این سبک پیروی می‌کردند با جزییات بسیار زیاد و پر زرق و برق خود چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کرد.
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: تزیینات بسیار زیاد و خیره کننده، نقاشی‌هایی که بر روی سقف کشیده می‌شد و بهره بردن از نور و نورپردازی به شکلی نمایشی از ویژگی‌های اصلی معماری باروک است.
این سبک را در کجا ببینیم: کاخ ورسای در فرانسه ، فواره تروی در رم و کلیسای جامع سنت پل در لندن از جمله بناهایی هستند که از این سبک پیروی می‌کنند.
معماری نئوکلاسیک (Neoclassicism)
دوره زمانی: اواسط قرن ۱۸ (اروپا)
سبک معماری نئوکلاسیک، سبکی از معماری بود که با بخشی از دوره باروک همزمان شد و توسط افراط دلنشینی که باروک در خود گنجانده بود تقریبا پس زده شد! سبک نئوکلاسیک هم تقریبا همانند رنسانس از معماری کلاسیک یونان و روم پیروی می‌کرد با این تفاوت که نئوکلاسیک برخلاف رنسانس در بعضی موارد عینا از قوانین و تناسبات معماری کلاسیک بهره می‌برد و آنها را با همان ظاهر اصلی خود به جسم بنایی تازه منتقل می‌کرد.
این سبک را چگونه تشخیص دهیم: ساختمان‌هایی با ظاهری جدیدتر که ستون‌ها، سنگفرشها و گنبدهایش به طور سختگیرانه‌ای از معماری اصلی خود پیروی می‌کنند.
این سبک را در کجا ببینیم: کاخ ورسای در فرانسه ، فواره تروی در رم و کلیسای جامع سنت پل در لندن از جمله بناهایی هستند که از این سبک پیروی می‌کنند.
پیوستن به گفتگو